Trẻ có khả năng tự lập từ rất bé. Nhưng cách dạy con truyền thống đã khiến nhiều cha mẹ vô tình làm “mai một” khả năng đó của con, bởi định kiến “trẻ con thì biết làm gì”.
Thời gian gần đây, chủ đề dạy kỹ năng sống cho trẻ được rất nhiều phụ huynh quan tâm. Trên các diễn đàn và mạng xã hội, những chủ đề về tìm lớp học kỹ năng sống cho con luôn thu hút được sự tham gia đông đảo của cha mẹ. Có thể khái niệm "kỹ năng sống" còn khá mới mẻ, nhưng việc rèn luyện các kỹ năng sống cơ bản lại không khó thực hiện ngay ở nhà và ở trường mầm non.
Nhiều bậc phụ huynh bày tỏ sự lo lắng khi thấy con mình kiệm lời chào hỏi hay thiếu quan tâm đến các thành viên trong gia đình. Nhiều bà mẹ lại phàn nàn con đã học lớp 2, lớp 3 mà vẫn phải mẹ đút cơm, mặc quần áo cho hàng ngày. Nói cách khác, em bé chưa được rèn luyện nhiều về kỹ năng sống. Hiểu một cách đơn giản, kỹ năng sống là cách ứng xử trước các tình huống gặp phải trong cuộc sống. Có rất nhiều kỹ năng sống khác nhau, tùy theo hoàn cảnh, môi trường sống, điều kiện sống mà người ta cần dạy cho trẻ những kỹ năng thiết yếu khác nhau. Theo cô giáo Nguyễn Thị Thanh Hương (Trường Mầm non Thần Đồng – Bright School), dạy kỹ năng sống cho con là công việc hàng ngày và có thể làm từ rất sớm.
Bản năng tự lập
Theo bản năng tự nhiên, một đứa trẻ có khả năng tự lập từ khi rất bé. Tuy nhiên, cách dạy con truyền thống đã khiến nhiều cha mẹ vô tình làm “mai một” khả năng đó của con, bởi định kiến “trẻ con thì biết làm gì”. Hơn một tuổi, trẻ rất ham muốn hoạt động nên thích tự xúc cơm. Nhưng các ông bố bà mẹ Việt thường không đủ kiên nhẫn để nhìn trẻ xúc cơm rơi vãi “tung tóe”, và kết quả nhiều đứa trẻ 5 tuổi vẫn được bố mẹ bón từng thìa cơm. Trẻ lên hai bắt đầu muốn khẳng định cái tôi cá nhân, như “con tự đi tè”, “con tự cầm cốc uống”… nhưng không ít các bậc phụ huynh đã gạt bỏ ý muốn đó bởi sợ trẻ sẽ làm dây bẩn quần áo, làm đổ nước hay vỡ cốc.
Tại Bright School của cô Hương, các bé từ 3 tuổi trở lên ăn ở phòng ăn chung, cùng với các bạn học ở lứa tuổi khác nhau, dưới sự quan sát của các giáo viên. Trong “đám đông” ấy, trẻ sẽ tự thức dậy bản năng sống, vừa nhận thức được cái tôi độc lập của mình, đồng thời trỗi dậy ý thức tập thể. Cũng tại phòng ăn chung, trẻ được tự lựa chọn thực đơn và đăng ký trước với cô giáo cho bữa ăn ngày hôm sau. Như thế, trẻ thấy mình được tôn trọng, và tự chủ. Bởi thế, không có gì đáng ngạc nhiên nếu theo phương pháp này, trẻ sẽ biết tự thắt dây giày, tự đi vệ sinh hay tự sử dụng dao nĩa một cách thành thạo.
Tinh thần trách nhiệm
Trẻ nhỏ thường làm mọi việc theo hứng thú, nên ngay từ khi còn bé, người lớn cần nói rõ cho trẻ hiểu yêu cầu của mỗi việc trẻ làm và phải có trách nhiệm với mỗi việc đó. Hãy kích thích niềm tự hào của trẻ đối với việc chúng đang làm, dần dần hình thành cho trẻ thói quen và coi công việc này như một trách nhiệm.
Nhiều phụ huynh khi tới Bright School thường bị hấp dẫn bởi khuôn viên rộng rãi, với sân cỏ, vườn rau, vườn thú mini. Điều đó không chỉ đơn giản cho trẻ được hòa nhập với thiên nhiên, có nhiều thời gian sống trong không gian ngoài trời với nắng và gió, mà còn chứa đựng những bài học ý nghĩa to lớn. Trẻ biết yêu lao động từ việc nuôi nấng vật nuôi trong vườn thú mini, biết quý trọng môi trường sống quanh mình từ việc tưới nước, tỉa cành cho rau và cây. Từ đó trẻ sẽ hiểu được vai trò của mình và ý thức được trách nhiệm với thế giới xung quanh.
Lịch sự cũng là một kỹ năng
Đừng nghĩ rằng con bạn còn nhỏ tuổi mà bỏ qua việc hướng trẻ vào những quy tắc ứng xử hàng ngày vì một khi cách cư xử không tốt của trẻ trở thành thói quen thì sẽ rất khó khăn để uốn nắn trở lại. Những câu nói “Làm ơn”, “Vui lòng”, “Cảm ơn”, “Xin lỗi”, “Con xin phép…” cần được chỉ dạy ngay từ khi trẻ lên 2 - 3 tuổi. Từ đó, bé sẽ hình thành thói quen cư xử và nói năng lịch sự.
Tham dự một buổi học Kỹ năng Thực hành cuộc sống tại Bright School, trẻ được hóa thân vào các nhân vật khác nhau như cảnh sát giao thông, bác sĩ, kỹ sư… với những tình huống giao tiếp thú vị. Các giờ học kỹ năng Ngôn ngữ lại giúp trẻ làm giàu và kiểm soát vốn từ của mình. Từ những lớp học hàng ngày ấy, dần dần trẻ hình thành vững chắc kỹ năng giao tiếp khéo léo và lịch thiệp, là nền tảng quan trọng cho sự nhạy bén trong xã hội khi trẻ lớn lên.
Hãy cùng trang bị kỹ năng sống cho trẻ từ tuổi mầm non, để giúp trẻ học hỏi những kinh nghiệm hàng ngày, biết được điều nên làm và không nên làm, từ đó lớn lên tự tin, chủ động và biết cách xử lý mọi tình huống trong cuộc sống.
